Znanych jest ponad 100 gatunków z tego rodzaju występujących przede wszystkim w Azji Środkowej, na Kaukazie i w Iranie. Są to często kupowane kwiaty dla mamy. https://laflora.pl/dzien-matki
Pod nazwą Tulipa gesneriana L. zebranych jest kilkanaście tysięcy odmian ogrodowych, które różnią się między sobą nie tylko budową morfologiczną i barwą kwiatów, ale także porą kwitnienia.
Odmiany. Do uprawy przyspieszonej nadają się przede wszystkim odmiany z następujących grup: pojedyncze wczesne, Mendla, Triumph i Mieszańce Darwina. Stosunkowo niewiele uprawia się w szklarniach i pod folią odmian późnych z takich grup jak: Darwina, pojedyncze późne, liliokształtne czy papuzie, a także tzw. tulipanów botanicznych tzn. pochodzących od gatunków T. fosteriana, T. greigii, T. kaufmanniana i innych. Odmiany szczególnie przydatne – do tworzenia pięknych bukietów tulipanów – https://telekwiaciarnia.pl/bukiety-tulipanow
Wymagania. Światło należy do czynników decydujących w niewielkim stopniu o powodzeniu uprawy tulipanów. Długość dnia nie ma wyraźnego wpływu na wzrost i rozwój roślin podobnie jak intensywność światła. W miesiącach zimowych, gdy jest ona stosunkowo mała, można jednak uzyskać tulipany wysokiej jakości. Wymagania odmian wczesnych są przy tym’ mniejsze niż średnio wczesnych i późnych. Do uprawy przyspieszonej przeznacza się jednak jasne szklarnie najnowszych typów, szczególnie dla tulipanów pędzonych metodą ,,-|-5°C”, aby zapewnić roślinom jak najlepsze warunki wzrostu. Możliwe jest również przyspieszanie kwitnienia tulipanów w pomieszczeniach ze sztucznym oświetleniem. Natężenie oświetlenia powinno wtedy wynosić 500—1000 lx. Długość okresu naświetlania w ciągu doby może wynosić tylko 8 godzin, a nie jak do niedawna zalecano 12 lub 14 godzin. Do przyspieszania mogą służyć pomieszczenia, w których ukorzenia się cedule; muszą one być wyposażone w urządzenia do wentylacji i regulacji temperatury. Źródłem światła mogą być specjalne lampy, np. typu LRFR albo zwykłe lampy jarzeniowe lub żarowe. Żarówka o mocy 100 W wystarcza do oświetlenia powierzchni 0,8—0,9 m2, a 60 W do oświetlenia około 0,4 m2. Odległość lamp od wierzchołków roślin powinna wynosić 80—90 cm. Działanie tych lamp powoduje szybki wzrost temperatury w pomieszczeniu, należy więc pamiętać o systematycznym wietrzeniu.
Na jakość przyspieszanych tulipanów decydujący wpływ ma temperatura.
Od jej wysokości zależy rozwój zawiązków kwiatowych podczas spoczynku cebul i przygotowanie roślin do szybkiego wzrostu w szklarni. Ściśle przestrzegać należy także określonej temperatury podczas przyspieszania.
Szczegółowe wymagania co do warunków termicznych omówione są w następnych rozdziałach.
Wymagania tulipanów co do wody są dość wysokie. Zarówno w czasie ukorzeniania cebul jak i przyspieszania podłoże powinno być obficie i równomiernie nawilgocone. Sadzenie cebul w suche podłoże lub w niedostatecznie zwilżony substrat torfowy powoduje ich gorsze ukorzenienie się i czasem także papierowatość kwiatów.
Rozmnażanie. Tulipany rozmnaża się wegetatywnie przez oddzielanie cebul. Jednoroczna cebula mateczna podczas wegetacji ginie, a na jej miejsce tworzy się kilka cebul potomnych.
Współczynnik rozmnażania tulipanów zależy nie tylko od warunków uprawy, ale jest również cechą odmianową.
Ze względu na krótki czas uprawy w szklarni cebule przybyszowe są nieliczne i małych rozmiarów. Do dalszej reprodukcji są więc mało przydatne i dlatego najczęściej po zakończeniu uprawy niszczy się je.
Do uprawy na kwiat cięty powinno się przeznaczać cebule najwyższej jakości, wyprodukowane w gospodarstwach specjalistycznych. Tylko nieliczne zakłady ogrodnicze produkują cięte tulipany z własnych cebul. Preparowanie i chłodzenie cebul. Dzięki wieloletnim badaniom cyklu rozwojowego tulipanów oraz wpływu temperatury na wzrost i kwitnienie tych roślin opracowano w Holandii szczegółowe zalecenia co do traktowania cebul przeznaczonych do uprawy przyspieszonej. Sposób przygotowania cebul zależy od metody i terminu przyspieszania, a także od odmiany.
W celu przygotowania cebul do kwitnienia w najwcześniejszym terminie (grudzień) należy je przetrzymywać kilka dni w temperaturze 34°C. Przyspiesza to tworzenie się zawiązków liści, a więc pośrednio wpływa również na wcześniejsze wykształcenie się zawiązków kwiatów. Optymalna dla tego procesu jest temperatura 17—20°C. Jej działaniu poddaje się cebule aż do wytworzenia słupków, czyli do tzw. stadium ,,G”. Tak przygotowane cebule nazywa się preparowanymi. Zawiązki kwiatów są w nich całkowicie wykształcone już w końcu lipca lub na początku sierpnia. Aby przyspieszanie można było rozpocząć jak najwcześniej, konieczne jest jednak chłodzenie cebul. W wyniku licznych doświadczeń stwierdzono bowiem, że działanie temperatury +9°.Ć lub +5°C na preparowane cebule skraca okres przygotowawczy i pozwala wcześniej rozpocząć pędzenie, a także wpływa korzystnie na wydłużanie się pędów. Przed rozpoczęciem chłodzenia należy pod urządzeniem powiększającym (binokular, lupa) sprawdzić czy słupek jest już dobrze wykształcony. W tym celu wybiera się losowo kilka cebul i po ostrożnym usunięciu mięsistych łusek bada stadium rozwoju pęka, znajdującego się w centralnej części piętki.
Po stwierdzeniu, że cebule osiągnęły już stadium „G” można je poddać działaniu niskiej temperatury, przy czym długość okresu chłodzenia zależy przede wszystkim od wymagań odmiany i od planowanego terminu kwitnienia. Większość odmian przed rozpoczęciem chłodzenia wymaga jeszcze po preparowaniu traktowania temperaturą 17—20°C, co zapobiega wytwarzaniu papierowatych kwiatów.
Chłodzenie cebul w temperaturze 4-9°C powinno trwać 14—20 tygodni. W pierwszej części tego okresu są one ułożone luzem w skrzynkach (chłodzenie „na sucho”), w drugiej natomiast już posadzone i umieszczone w tzw. dołowniku lub pomieszczeniu służącym do ukorzeniania.
Sadzenie rozpoczyna się w naszych warunkach klimatycznych od października, kiedy temperatura w dołowniku nie przekracza +9°C. Jest to bowiem optymalna temperatura również dla ukorzeniania się cebul. Używane w praktyce ogrodniczej określenie „tulipany + 9°C” jest jednak umowne, gdyż od grudnia temperatura w dołowniku lub pomieszczeniu do ukorzeniania powinna wynosić tylko +5°C, a od połowy stycznia 0,5—2°C, aby zapobiec nadmiernemu wydłużaniu się części nadziemnej. Często tulipany, które nie wymagają chłodzenia „na sucho” przed sadzeniem, nazywa się normalnymi lub nie chłodzonymi, mimo że poddane są działaniu niskiej temperatury podczas ukorzeniania. Tylko nieliczne odmiany są zdolne do bardzo wczesnego kwitnienia bez chłodzenia „na sucho”, są one zazwyczaj przyspieszane na kwitnienie w grudniu jako kwiaty doniczkowe, np.: ‘Brilliant Star’, ‘Jofree’, ‘Christmas Marvel’. Z odmian uprawianych na kwiat cięty do najmniej zawodnych należy ‘Christmas Surprise’.
Chłodzenie cebul w temperaturze +5°C jest metodą nowszą (zwaną także „Coronado”), umożliwiającą sadzenie cebul wprost na zagony z pominięciem bardzo pracochłonnego sadzenia do skrzynek i dołowania. Możliwe jest przy tym dokładne programowanie terminu kwitnienia.
Sposób przygotowania cebul do kwitnienia w poszczególnych terminach est niejednakowy. Cebule, które mają być sadzone przed 1 grudnia muszą być wykopane w połowie czerwca, gdy liście są jeszcze zielone, a łuska zewnętrzna cebuli biała. Zaraz po szybkim dosuszeniu i oczyszczeniu, cebule preparuje się, aby zawiązki kwiatów były w pełni wykształcone już w końcu lipca. Można wtedy rozpocząć chłodzenie. Odmianę Apeldoorn i jej sporty chłodzi się bezpośrednio po osiągnięciu stadium „G”, natomiast inne odmiany wymagają jeszcze przechowywania w temperaturze 17—20°C przez 1—2 tygodnie. Cebul przygotowywanych do uprawy na kwitnienie w grudniu i później nie trzeba już poddawać po zbiorze działaniu temperatury 34°C, a do dnia rozpoczęcia chłodzenia wymagają one temperatury 20°C. Zamiast chłodzenia w temperaturze + 5°C od początku grudnia stosuje się temperaturę -f-2’C (łab. 42).
Powodzenie uprawy przy zastosowaniu każdej z wymienionych metod zależy nie tylko od doboru odpowiedniej odmiany ale również od wielkości cebul. Do przyspieszania w terminie bardzo wczesnym nadają się tylko cebule największe, o obwodzie powyżej 12 cm, natomiast do przyspieszania od stycznia nadają się również cebule o obwodzie II—12 cm.
W Holandii opracowano metodę całorocznej uprawy tulipanów. Cebule chłodzone w temperaturze + 5’C ukorzenia się w skrzynkach, a następnie umieszcza w chłodniach w temperaturze —2°C. Tam mogę pozostać do czerwca, a nawet dłużej. W zależności od planowanego terminu kwitnienia skrzynki przenosi się do szklarni kilka tygodni wcześniej i uprawia tulipany w temperaturze +16°C.
Podłoże i nawożenie. Do przyspieszonej uprawy tulipanów metodą tradycyjną, w skrzynkach, stosuje się najczęściej zwykłą ziemię z pola ■ z dodatkiem piasku. Podłoże musi być bowiem dość lekkie i przepuszczalne, aby cebule mogły się szybko i dobrze ukorzenić.
Podłoże o pH 6,5—7,5 nie powinno być zbyt zasobne w składniki pokarmowe, gdyż tulipany są wrażliwe na zasolenie i gorzej się wtedy ukorzeniają. Nadmiar składników pokarmowych wpływa ponadto na zbyt bujny wzrost liści i powoduje opóźnienie kwitnienia, a pędy są wiotkie i łamliwe. Przed sadzeniem cebul przesiewa się ziemię przez grube sito aby oddzielić kamienie i nierozłożone resztki organiczne. Wskazana jest również dezynfekcja chemiczna ziemi lub parowanie. Podłożem w uprawie przyspieszonej tulipanów może być również substrat torfowy o odczynie lekko kwaśnym (pH 6,2—6,5). Przygotowanie torfu polega tylko na jego wapnowaniu w celu podwyższenia pH i dobrego zaopatrzenia roślin w wapń. Brak tego pierwiastka w podłożu powoduje bowiem bardzo duże straty, gdyż rośliny przed kwitnieniem łamią się i przewracają.
Zamiast świeżego torfu ogrodniczego można wykorzystać substraty już używane do uprawy innych roślin, pod warunkiem, że są one wolne od chorób i szkodników oraz zawierają małe ilości składników pokarmowych. Jeżeli zasolenie substratu jest zbyt wysokie, trzeba dodać do niego mało zasobną ziemię lub świeży torf czy kompostowaną korę sosnową. Dokarmianie, stosowane jedynie w przypadku stwierdzenia zbyt małej ilości wapnia w podłożu, polega na kilkakrotnym podlaniu roślin saletrą wapniową rozpuszczoną w wodzie (stężenie 0,2%). Zapobiega to łamaniu się i przewracaniu pędów, bardzo groźnej chorobie fizjologicznej powodującej duże straty, zwłaszcza w późniejszych terminach pędzenia, gdy rośliny szybciej rosną.
Szczególnie starannego przygotowania wymaga podłoże dla tulipanów pędzonych metodę „ + 5°C” sadzonych wprost na zagony. Musi być ono głęboko spulchnione i bardzo starannie wyrównane, aby podczas podlewania woda wsiąkała równomiernie. Jak już wspomniano zbyt zasobne w składniki pokarmowe podłoże po uprawie roślin intensywnie nawożonych np. złocieni, pomidorów, goździków nie nadaje się do sadzenia tulipanów. Można je do tego celu przystosować dodając czysty torf lub mało zasobną ziemię. Przed sadzeniem cebul należy podłoże obficie podlać, aby system korzeniowy mógł się szybko rozwijać.
Sadzenie I ukorzenianie cebul. Termin sadzenia cebul zależy od planowanego terminu kwitnienia (łab. 41). Cebule przygotowywane metodą ,,-f-9°C” sadzi się najczęściej do skrzynek po owocach tzw. „bułgarek”, których wysokość jest wystarczająca do dobrego ukorzenienia się cebul. Skrzynki już poprzednio używane do uprawy tulipanów muszą być zdezynfekowane. Napełnia się je po brzegi podłożem, w które następnie ostrożnie wciska się cebule tak, aby ich wierzchołek pozostał nie przykryty.
Gęstość sadzenia zależy od wielkości cebul i terminu przyspieszania. We wczesnych terminach pędzenia do dużych (40X60 cm) skrzynek sadzi się nawet 60 cebul, natomiast tulipany przyspieszane w późniejszych terminach silniej się rozrastają i dlatego cebule sadzi się rzadziej. Bezpośrednio po posadzeniu cebul, skrzynki umieszcza się w dołowniku lub w specjalnym pomieszczeniu do ukorzeniania.
Dołownikiem mogą być inspekty lub rowy, z których ziemię usuwa się na głębokość około 30 cm. Długość dołownika jest dowolna, natomiast jego szerokość nie powinna być większa niż 1,5 m, aby zapewnić dogodny dostęp do wszystkich skrzynek. Ze względu na niebezpieczeństwo porażenia przez choroby grzybowe miejsce dołowania należy co roku zmieniać albo przynajmniej dezynfekować.
Po ustawieniu skrzynek na dnie dołownika oznacza się etykietami na palikach poszczególne odmiany i terminy przyspieszania, aby podczas wyjmowania do pędzenia uniknąć pomyłek.
Skrzynki przykrywa się cienką warstwą piasku, a następnie warstwę przesianej ziemi, grubości 20 cm. Można też do tego celu użyć torf, który jest lżejszy i łatwiej go potem usunąć, Konieczne jest utrzymanie równomiernej temperatury w dołowniku i wilgotności podłoża w skrzynkach. Dlatego też tulipany dołuje się w miejscach zacienionych, ale nie podmokłych. Nadmiernemu nagrzewaniu się ziemi można zapobiec zlewając dołownik zimną wodą i okrywając go matami. Po nadejściu mrozów przykrywa się miejsce dołowania cebul dodatkową warstwą torfu, kory lub liści.
Dołowanie skrzynek jest bardzo pracochłonne, a przy tym nie zapewnia równomiernej i optymalnej do ukorzeniania temperatury, gdyż jesienią często jest zbyt ciepło. Zimą natomiast mróz może utrudniać przenoszenie skrzynek do szklarni. Dlatego też coraz częściej ukorzenia się cebule w specjalnie przeznaczonych do tego pomieszczeniach. Mogą to być piwnice, baraki lub inne budynki położone w bezpośrednim sąsiedztwie szklarni lub tuneli foliowych. Konieczne jest przy tym wyposażenie ich w termoregulatory i wentylatory, a także regały, na których ustawia się skrzynki. Odległość między pólkami powinna wynosić 15—18 cm; co zapewnia dobry dostęp do roślin i prosty wzrost pędów.
Raz na 10—14 dni podlewa się rośliny i kontroluje ich zdrowotność. W przypadku zauważenia objawów chorobowych wykonuje się oprysk preparatem grzybobójczym. Wilgotność powietrza w pomieszczeniu do ukorzeniania powinna wynosić 90—100%. Ukorzenianie cebul odbywa się w ciemności; światło zapala się tylko podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych.
Zastosowanie pomieszczeń do ukorzeniania stwarza roślinom lepsze warunki rozwoju dzięki kontrolowanej temperaturze, wilgotności itp., a ponadto obniża nakład robocizny.
Tulipany pędzone metodą ,,-f-5°C” sadzi się bezpośrednio po zakończeniu chłodzenia cebul. Wskazane jest przy tym zdjęcie suchej łuski okrywającej, aby ułatwić ukorzenianie. Cebule sadzi się wprost na zagony w ilości 175—200 szt./m2. Nie powinno się ich wciskać w podłoże. Zazwyczaj układa się cebule na powierzchni zagonu, następnie przykrywa się je podłożem, a w celu uniknięcia zaskorupiania się ziemi nakłada jeszcze cienką warstwę torfu. Dla ułatwienia zbioru cebul po pędzeniu zaleca się sadzenie ich w podłożu, pod którego wierzchnią warstwą znajduje się siatka o drobnych oczkach. Podniesienie siatki wraz z cebulami pozwala na szybkie przygotowanie zagonów dla następnej partii tulipanów ,, + 5°C”. Wierzchołki cebul powinny być przykryte warstwą podłoża grubości około 1 cm. Ukorzenianie cebul trwa 2—3 tygodnie. Temperatura podłoża w tym okresie powinna wynosić 13—14°C.
Cebule chłodzone w temperaturze +5°C można też sadzić w skrzynki, które najpierw ustawia się w pomieszczeniach do ukorzeniania, a dopiero po około 2 tygodniach przenosi do szklarni.
Tulipany przyspieszane w nie ogrzewanych szklarniach lub tunelach foliowych sadzi się dopiero w listopadzie na zagony gruntowe. W celu ochrony przed przemarznięciem, podłoże przykrywa się torfem lub słomą. Okrywę zdejmuje się dopiero, gdy rozpocznie się szybki wzrost liści. Tulipany takie zakwitają o kilka tygodni wcześniej niż uprawiane w gruncie. Pielęgnowanie podczas przyspieszania. Jak już wspomniano o jakości pędzonych tulipanów w dużym stopniu decyduje temperatura podczas uprawy w szklarni. Zależy ona od metody przygotowania cebul i terminu przyspieszania, a także od odmiany.
Tulipany chłodzone w temperaturze +9°C uprawia się przez 5—6 dni w temperaturze 15—16°C, a następnie 18°C. Przed kwitnieniem obniża’ się temperaturę o 2—3°C, aby pąki były intensywniej zabarwione.
Odmiany z grupy Darwina wymagają na początku przyspieszania temperatury 20—22°C, którą obniża się do 18°C po ukazaniu się pąków, a następnie do 15°C przed wybarwianiem się kwiatów. Uzyskuje się w ten sposób rośliny o dostatecznie długich i dobrze wybarwionych pąkach.
Cebule chłodzone w temperaturze + 5°C, po upływie 2 tygodni uprawy na zagonach są już dobrze ukorzenione, i wtedy temperaturę podwyższa się z 13°C do 15—16°C.
Niezależnie od terminu i metody pędzenia tulipany wymagają dobrego zaopatrzenia w wodę. Rośliny podlewa się codziennie rano tak obficie, aby podłoże było bardzo wilgotne. W dni słoneczne, gdy zapotrzebowanie na wodę jest większe, można’ dodatkowo spryskiwać rośliny. Zabiegu tego należy zaniechać, gdy zaczynają się zabarwiać pąki, na płatkach mogą bowiem tworzyć się nekrotyczne plamki, znacznie obniżające wartość handlową kwiatów.
Bardzo ważne w czasie przyspieszania tulipanów jest również wietrzenie szklarni, gdyż wymiana powietrza w dni słoneczne zapobiega zbyt silnemu podwyższaniu się temperatury.
Przez cały okres przyspieszania należy kontrolować systematycznie zdrowotność tulipanów, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się chorób. Rośliny bardzo silnie porażone usuwa się wraz z cebulą i niszczy, a pozostałe w miarę potrzeby opryskuje preparatami grzybobójczymi. Używanie zdrowych cebul oraz przestrzeganie higieny i zaleceń agrotechnicznych zmniejsza liczbę roślin nie nadających się do sprzedaży.
Zbiór I przechowywanie kwiatów. Tulipany przyspieszane metodą „4-9°C” w terminie bardzo wczesnym zakwitają po około 4 tygodniach od przeniesienia do szklarni, natomiast przyspieszanie w lutym i marcu może trwać nawet tylko 14—16 dni. W tunelach foliowych okres przyspieszania jest o kilka dni dłuższy, gdyż ze względu na duże różnice temperatury między dniem i nocą, rośliny nie zakwitają jednocześnie.
Uprawa tulipanów metodą ,, + 5°C” trwa w zależności od odmiany i terminu 6—10 tygodni, gdyż sadzi się cebule wprost na zagony, na których się ukorzeniają i kwitną.
Niezależnie od metody pędzenia, 1—2 dni przed zbiorem kwiatów należy temperaturę nieco obniżyć, aby pędy były bardziej sztywne. Do cięcia przystępuje się, gdy pąki są jeszcze całkowicie zamknięte, ale barwa płatków jest już wyraźnie widoczna. Jedynie u odmian dwubarwnych, np. ‘Lustige Wiłwe’ ciąć można kwiaty o pąkach już całkowicie wybarwionych. Zbiera się tulipany codziennie w godzinach rannych, gdy mają największy turgor.
Bezpośrednio po zbiorze sortuje się kwiaty na 3″ wybory. Do wyboru I zalicza się tulipany długości co najmniej 35 cm, przy czym pąk nie może być krótszy niż 6 cm. W kolejnych wyborach wymiary te muszą wynosić odpowiednio 30 i 25 cm dla pędów oraz 5 i 4 cm dla pąków.
Niezależnie od wyboru pędy muszę być sztywne, a w I i || wyborze tulipany powinny mieć co najmniej 2 liście, dobrze wykształcone i nie uszkodzone.
Jeżeli tulipany wysyła się do sprzedaży zaraz po zbiorze, to pakuje się je do kartonów, ułożone w pęczkach po 20 sztuk i zawinięte w cienki papier. Przechowywać w chłodni (2—5°C) można kwiaty zapakowane jak do transportu lub ustawione w naczyniach z wodę. Muszę być wtedy owinięte ciasno w papier, aby się nie wyginały, gdyż ostatnie międzywęźla u wielu odmian bardzo szybko wydłużają się po ścięciu i staję się mniej sztywne. Mieszańce Darwina np. sę grupę odmian o małej trwałości kwiatów po ścięciu i o tendencji do wydłużania się oraz wykrzywiania pędów. Dlatego też dla wielu z nich Holendrzy polecają opryskiwanie retardantami wzrostu 1—2 dni przed zbiorem, albo też przechowywanie kwiatów po ścięciu w wodzie z dodatkiem substancji hamującej wzrost. Może to być np. Ancymidol, dodawany w ilości 25 mg/l wody, do której wstawia się tulipany na czas przechowywania lub 50—100 mg/l w wypadku opryskiwania roślin.
Środki chemiczne stosowane powszechnie w Zachodniej Europie do przedłużania trwałości kwiatów ciętych działają również bardzo korzystnie na tulipany. Użycie tych preparatów powoduje wprawdzie uszkodzenie podstawy pędu, ale pobieranie wody jest normalne; trwałość kwiatów można w ten sposób przedłużyć o kilka dni.
Ochrona przed chorobami i szkodnikami. Często po wyjęciu skrzynek z tulipanami z dołownika lub pomieszczeń do ukorzeniania można zauważyć szybko rozwijający się przy wierzchołku cebuli nalot grzybni, a także zniekształcenia liści i brunatne plamy, zwłaszcza na ich końcach. Sę to objawy szarej pleśni tulipana (czynnik chorobotwórczy — Bofrytis tulipae). Infekcji można zapobiec dezynfekując skrzynki, a także co roku zmieniając miejsce dołowania cebul. Podłoże do przyspieszania musi być zawsze świeżo sporządzone, a jego komponentem nie powinna być gleba z pola, na którym uprawiano tulipany. Cebule zaprawia się w zawiesinie Benlate o stężeniu 0,2% przez 20 minut przed sadzeniem do skrzynek lub przed chłodzeniem ich ,,na sucho”, jeśli ten zabieg jest wykonywany we własnym gospodarstwie. Zaprawianie zaleca się szczególnie dla cebul tulipanów pędzonych metodą ,, + 5°C”. Po zauważeniu objawów porażenia podczas przyspieszania w szklarni należy rośliny opryskać Benlatem, Topsinem M w stężeniu 0,1 %, lub Rovralem czy Ronilanem o tej samej koncentracji. Zwykle wystarcza jeden oprysk do zahamowania rozwoju choroby.
Duże straty w uprawie przyspieszonej tulipanów może spowodować sucha zgnilizna cebul (czynnik chorobotwórczy — Fusarium oxysporum ssp. tulipae). Z cebul silnie porażonych pędy nie wyrastają w ogóle lub wybijają bardzo słabo i przedwcześnie obumierają. Rozwojowi choroby sprzyja wysoka temperatura i nadmierna wilgotność powietrza.
Dlatego też szczególnie podczas pędzenia tulipanów chłodzonych w +5°C w temperaturze 16—18°C istnieje niebezpieczeństwo silnego porażenia. Grzyb niszczy cebule przeważnie od nasady piętki. Źródłem infekcji są chore cebule i zakażone podłoże, dlatego zalecenia co do zapobiegania i zwalczania są podobne jak w przypadku szarej pleśni. Najczęściej występującą chorobą nie pasożytniczą przyspieszanych tulipanów jest papierowość kwiatów. Liście i pędy roślin rozwijają się normalnie, natomiast płatki okwiatu są mniejsze i źle lub wcale nie wybarwione, pergaminowe. Przyczyną wystąpienia takich objawów jest zbyt wczesny zbiór cebul i rozpoczęcie ich chłodzenia, a także za wysoka temperatura w czasie ukorzeniania. Niekiedy papierowość może być również spowodowana zbyt wysoką temperaturą podczas przyspieszania, a u tulipanów pędzonych metodą ,, + 5’C” także za krótkim chłodzeniem cebul. Zapobieganie tej chorobie polega więc na przestrzeganiu wszystkich zaleceń co do doboru odmian, terminów i sposobów przyspieszania, a także pielęgnowania roślin.
U tulipanów chłodzonych występuje niekiedy przewracanie się pędów. Przed kwitnieniem u nasady pędu pojawiają się szkliste plamy średnicy 1—2 mm. W ciągu doby objawy mogą wystąpić masowo powodując olbrzymie straty. Przyczyną jest zbyt wczesne rozpoczęcie chłodzenia cebul, a także za wysoka temperatura w szklarni podczas przyspieszania. Do masowego wystąpienia tej choroby przyczynia się również brak wapnia w tkankach roślin. Zapobieganie polega na przestrzeganiu terminarza uprawy przyspieszonej, a także kilkakrotnym podlaniu roślin saletrą wapniową rozpuszczoną w wodzie.
Przyczyną innej choroby fizjologicznej — zielenienia lub bielenia płatków jest pędzenie cebul niedojrzałych i przechowywanych w nieodpowiedniej temperaturze, a także zbyt wczesny termin przyspieszania. Najgroźniejszym szkodnikiem tulipanów jest niszczyk zjadliwy (Ditylen-chus dipsaci). Opanowując tkanki powoduje on zniekształcenia i żółknięcie pędów i kwiatów. Wszystkie zaatakowane rośliny usuwa się i pali, a cebule pozostałych, zdrowych roślin należy zniszczyć wraz z podłożem po zbiorze kwiatów. Unikać trzeba zaopatrywania się w cebule pochodzące z plantacji nie kontrolowanych.
Bardzo duże straty powodować może nornik zwyczajny (Microtus arvalis) i mysz polna (Apodemus agrarius). Gryzonie te gnieżdżą się w płytkich norach i korytarzach w pobliżu dołownika i niszczą cebule. Aby nie stwarzać warunków sprzyjających żerowaniu tych szkodników powinno się pozostawić dołownik nie przykryty aż do nadejścia mrozów. Ziemię przykrywającą dołownik należy spryskać obficie Melipaxem.